คำว่า 危機 ในภาษาจีนออกเสียงว่า เว่ยจี แปลว่าวิกฤต แต่อักษรจีนสองตัวนี้แต่ละตัวก็มีความหมายของตัวเอง โดยตัว 危 หรือ เว่ย แปลว่าอันตราย ในขณะที่ตัว 機 หรือ จี แปลว่าโอกาส… แต่ผมรู้จักอักษรภาษาจีนสองตัวนี้จากคำคมที่ผมชอบสะสมเป็นการส่วนตัวจากชาวตะวันตกที่ชื่อ John F. Kennedy
JFK หรือ John F. Kennedy เผยแพร่คำคมชุดนี้ว่า… The Chinese use two brush strokes to write the word crisis. One brush stroke stands for danger, the other for opportunity. In a crisis, be aware of the danger, but recognize the opportunity. ชาวจีนเขียนคำว่าวิกฤตจากการตวัดแปรงสองครั้ง หนึ่งเพื่อลากเส้นว่าอันตราย ถัดไปคือโอกาส ในวิกฤตจงระวังอันตรายแต่เปิดรับโอกาสด้วย
JFK ถือเป็นประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาที่เข้ารับตำแหน่งอายุน้อยมากเพียง 43 ปีในวันที่ 20 มกราคม ปี 1961 ก่อนที่อีก 3 ปีต่อมาจะถูกลอบสังหารใน Dallas วันที่ 22 พฤศจิกายน 1963 และจากไปด้วยวัย 46 ปี หลังจากโลดแล่นพาสหรัฐอเมริกาช่วงชิงการเป็นชาติผู้นำโลกเสรีในยุคสงครามเย็นอำมหิต และความหวาดระแวงจนสร้างปีศาจคอมมิวนิสต์เอย… เผด็จการเอย… ประชาธิปไตยเอย… ที่สุดท้ายก็ตะลุมบอลกันในเวทีโลกและเวทีท้องถิ่นทั่วทุกมุมโลกจนได้ชื่อว่าเป็นยุคสงครามเย็น ที่ปีศาจทุกตัวก็ไม่ได้มีอะไรแตกต่าง
เหตุการณ์ปฏิวัติในคิวบา ซึ่งเป็นทางเข้าออกอ่าวแม็กซิโกอันเป็นทำเลยุทธศาสตร์ ที่รัสเซียหนุนหลังเหตุการณ์จนคิวบากลายเป็นประเทศคอมมิวนิสต์และกำลังจะพัฒนาโครงการนิวเคลียร์อยู่หน้าบ้านคนอเมริกัน… เพราะกรุง Havana เมืองหลวงของคิวบา อยู่ห่างจาก Key West เกาะปลายสุดนอกชายฝั่ง Miami เพียง 85 ไมล์ทะเลเท่านั้น… ซึ่งเหตุการณ์ในคิวบาที่วุ่นวายมาตั้งแต่การโค่นล้มประธานาธิบดี ฟุลเฮนซิโอ บาติสตา หรือ Fulgencio Batista ผู้นำคิวบาที่สหรัฐอเมริกาสนับสนุน ถูกโค่นล้มโดย ฟิเดล อาเลฮันโดร กัสโตร หรือ Fidel Alejandro Castro ที่รัสเซียแทรกแทรงจนความขัดแย้งของขั้วอำนาจโลกอเมริการัสเซีย กลายเป็นสงครามเย็นเต็มขั้นที่แข่งขันช่วงชิง จนโลกยุคสงครามเย็นมีคนฆ่ากันเพราะคำว่าประชาธิปไตยกับคอมมิวนิสต์ อันเป็นตำนานเล่าขาน
งานวิเคราะห์หลายชิ้นชี้ว่า… การเข้ารับตำแหน่งประธานาธิบดีของ JFK ได้ยกเลิกความพยายามที่จะล้มล้างอิทธิพลของรัสเซียในคิวบา และฐานอำนาจของ Fidel Castro ผู้นำฝ่ายคอมมิวนิสต์แบบตาต่อตาฟันต่อฟัน ที่ฝ่ายความมั่นคงของสหรัฐทั้งกลาโหม FBI และ CIA เห็นว่าเป็นภัยคุกคาม แต่ JFK เห็นต่างและไม่ต้องการสงครามต่อต้านคอมมิวนิสต์ใกล้อเมริกาขนาดนี้… แม้การพยายามบุกยึดอำนาจคืนของฝ่ายประชาธิปไตยในคิวบา โดยการพยายามยกพลขึ้นบกที่อ่าวหมูในวันที่ 17 เมษายนปี 1961 หลัง JFK รับตำแหน่งเป็นประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาเพียง 3 เดือนเศษ… ซึ่งการยกพลขึ้นบกครั้งนั้นกลายเป็นเรื่องอื้อฉาวที่ฝ่ายประชาธิปไตยของคิวบา พ่ายแพ้ราบคาบในสามวันต่อมา และดุลอำนาจหลายหน่วยงานในสหรัฐที่สนับสนุนเหตุการณ์นั้น ถูก JFK จัดระเบียบใหม่จนระส่ำกันไปหมด ซึ่งหลายฝ่ายเชื่อว่า… สงครามอ่าวหมูถูกวางแผนมาก่อนที่ JFK จะขึ้นเป็นประธานาธิบดีแล้ว… และการจัดระเบียบหน่วยงานความมั่นคงภายในสหรัฐอเมริกาครั้งนั้น เป็นข้อสันนิษฐานหนึ่งของเหตุลอบสังหาร JFK อันลือลั่น
แม้ JFK จะประสบความสำเร็จในการทำลายโครงการนิวเคียร์ของคิวบา ในเวลาต่อมาโดยวิธีเจรจากดดันรัสเซียให้ถอยเรื่องนิวเคลียร์จากคิวบา แลกกับการเปิดสงครามนิวเคลียร์ที่สหรัฐอเมริกา ยินดีถล่มใส่เกาะคิวบาและเปิดสงครามโลกครั้งที่ 3 ด้วยการลบชื่อเมืองหลวงคิวบาออกจากแผนที่โลก… จนทำให้ Fidel Castro ต้องตัดสัมพันธ์กับรัสเซียสายเหยี่ยว ปิดประเทศ และตัว Fidel Castro ก็อยู่อย่างยากลำบากเพื่อหลีกเลี่ยงสงครามสั่งสอนจากสหรัฐอเมริกาจนคิวบาตกต่ำล้าหลังจนถึงปัจจุบัน
แต่ตำนานของ JFK ที่สร้างวิสัยทัศน์ให้อเมริกาได้ไปเหยียบดวงจันทร์ก่อนชาติอื่นๆ ในโลกและพัฒนาวิทยาการด้านต่างๆ อย่างรวดเร็ว พร้อมๆ กับการดำเนินนโยบายระหว่างประเทศ ให้ประเทศที่ปกครองด้วยระบอบสังคมนิยม กลายเป็นปีศาจร้ายบนโลก ที่อเมริกาเป็นผู้นำโลกประชาธิปไตยจนเกิดสงครามจารกรรมและข่าวลวง ผ่านยุทธการข่าวกรองทุกรูปแบบ จนทำให้ชาติสังคมนิยมอ่อนแอลงจากพลังทางเศรษฐกิจที่อ่อนด้อยอยู่แล้ว และถูกปิดล้อมทางเศรษฐกิจ และเอาสงครามจริงๆ ไปส่งให้ถึงท้องที่ เหมือนที่ JFK ส่งทหารเข้าเวียดนามเพื่อย้อนเกล็ดจีนรัสเซีย ที่หนุนหลังคิวบานั่นเอง
แต่สงครามเวียดนามก็ทำให้ชาวอเมริกันแตกแยกและจบลงที่ความอับอายที่อเมริกาไม่อยากเอ่ยถึงมากนัก และถือเป็นมรดกบาปจากชายที่ชื่อ John F. Kennedy เรื่องหนึ่ง ที่ทำให้อัตชีวประวัติของเขา มีรอยด่างขนาดใหญ่ของคราบเลือดจากการตัดสินใจในฐานะผู้นำสหรัฐ
John F. Kennedy เกิดวันที่ 29 พฤษภาคม 1917 ในเขต Brooklyn, New York. มารดาของ JFK คือ Rose Fitzgerald Kennedy และบิดาคือ Joseph P. Kennedy Sr. นักการทูตฝีมือดีที่ประธานาธิบดี Franklin D. Roosevelt แต่งตั้งเป็นตัวแทนพิเศษในเวทีโลก โดยให้ดำรงค์ตำแหน่งเอกอัคราชทูตในลอนดอนระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่ง Joseph Kennedy มีบทบาทอย่างมากในความร่วมมือระหว่างอังกฤษ สหรัฐและแคนาดาในสงครามโลกครั้งที่สอง…
นอกจากกรณีสงครามเวียดนามแล้ว… John F. Kennedy ได้ชื่อว่าเป็นประธานาธิบดีที่มีผลงานโดดเด่นที่สุดคนหนึ่ง… เส้นทางชีวิตวัยหนุ่มจบเกียรตินิยมจาก Harvard เป็นลูกทูตในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งทำให้ JFK เป็นที่รู้จักในเวทีระหว่างประเทศอย่างมาก เพราะ Joseph Kennedy ได้ปูพื้นให้ลูกชายทุกคนพร้อมสำหรับตำแหน่งประธานาธิบดี ตามความฝันของตัวเองด้วยการพาลูกๆ ไปเจอนักการทูตและผู้นำชาติต่างๆ ทั่วยุโรป
นอกจากนั้น เกียรติภูมินายทหารจากกองทัพเรือสหรัฐของ JFK กับยศสุดท้ายคือว่าที่ร้อยตรี ก่อนจะถูกชักชวนเข้าสู่เวทีการเมืองตามฝันของบิดา Joseph P. Kennedy ที่อยากมีลูกเป็นประธานาธิบดีสหรัฐ และ เริ่มต้นด้วยการเป็นผู้แทนหรือ House of Representatives ในปี 1947… และกลายเป็นประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาที่อายุน้อยที่สุดในปี 1961 อย่างที่ทราบกัน
John F. Kennedy ในวัยเด็กป่วยบ่อยและขี้โรค ทั้งไอกรน อีสุกอีใส โรคหัดและติดเชื้อในช่องหู และยังเป็นไข้อีดำอีแดงที่เกือบไม่เหลือ JFK เติบโตมาสร้างตำนานอย่างทุกวันนี้…
เหตุการเวลาเที่ยงครึ่งของวันศุกร์ที่ 22 พฤษจิกายน 1963 ที่ Dealey Plaza ใน Dallas, Texas ที่กระสุนสังหารได้ปลิดชีพ John Fitzgerald Kennedy หรือ JFK ผู้เป็นประธานาธิบดีสหรัฐที่เป็นความหวังของคนอเมริกัน และอนาคตทางการเมืองกำลังรุ่งโรจน์และโดดเด่นที่สุด… แต่กระสุนนัดนั้นก็ทำให้ John F. Kennedy กลายเป็นตำนานที่ผู้คนจดจำเล่าขานจนทุกวันนี้… ชื่อ John F. Kennedy ถูกใช้เป็นชื่อสถานที่สำคัญๆ หลายสิบแห่งทั่วสหรัฐอเมริกาเพื่อระลึกถึงเขา… รวมทั้งสนามบิน JFK หรือ John F. Kennedy International Airport ใน New York ที่แต่ละปี มีผู้คนหลายสิบล้านคนที่ออกชื่อ JFK หรือ John F. Kennedy ไปอีกนาน
วิสัยทัศน์หลายอย่างของ John F. Kennedy ถูกสานต่อเกือบทุกกรณีหลังการจากไปของเขา โดยเฉพาะโครงการอวกาศ และนโยบายต่างประเทศเกี่ยวกับจีน เอเซียและตะวันออกกลาง… และที่ลืมไม่ได้คือ สุนทรพจน์แรกในฐานะประธานาธิบดีของเขา ที่กลายเป็นบทเรียนสำคัญที่เยาวชนอเมริกันต้องได้รู้และเรียนที่กล่าวไว้ว่า… Ask not what your country can do for you, Ask what you can do for your country. อย่าถามว่าชาติมอบสิ่งใดแก่ท่าน จงถามว่าท่านปันสิ่งใดให้แผ่นดิน… จนกลายเป็นข้อความแห่งแรงบันดาลใจสาธารณะไปทั่วโลก
แต่ในห้วงเวลาแห่งวิกฤตอย่างทุกวันนี้… ทัศนจากมุมมองผ่านภูมิปัญญาจีนจากคำว่าเว่ยจี หรือ 危機 ที่แปลว่าวิกฤตหรือ Crisis ของ John F. Kennedy เป็นประเด็นที่ผมมองว่า… เหมาะสมกับเวลาและโอกาสที่จะยกมาพูดถึง ท่ามกลางวิกฤตที่เรามีแง่มุมน่ากังวลใจให้ระวัง พร้อมกับแง่มุมแห่งความหวังและโอกาส
John F. Kennedy บอกไว้แล้วว่า… In a crisis, be aware of the danger, but recognize the opportunity.
สุขสันต์วันอาทิตย์ครับ!
อ้างอิง
