ในบทความเรื่องโรงไฟฟ้าชุมชนเพื่อเศรษฐกิจฐานราก ที่รายงานความเคลื่อนไหว เกี่ยวกับนโยบายโรงไฟฟ้าชุมชน ที่รัฐบาลพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชาผลักดันต่อเนื่องจนมาถึงขั้นการอนุมัติลงทุนและดำเนินการแล้ว… โดยส่วนตัวทราบดีว่ายังมีงานและรายละเอียดในทางปฏิบัติอีกมากที่ต้องสะสางกรุยทางต่อ เพราะเป็นโครงการที่เกี่ยวข้องกับผู้คนและหน่วยงานมากมายทีเดียว
และก็อย่างที่เรียนไปว่า… ผมสนใจศึกษาและสะสมข้อมูลเกี่ยวกับโรงไฟฟ้าและการผลิตไฟฟ้าไว้กับตัวมานาน และมีข้อมูลหลายมิติที่เกี่ยวข้องอยากแบ่งปัน… วันนี้ผมขอเอาข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับระบบ ระบบโรงไฟฟ้าชีวมวล หรือ Biomass Power Plant System ที่น่าสนใจมาเพิ่มเติมข้อมูลให้หลายๆ ท่านที่สนใจ ทราบไว้เป็นอีกติ่งหนึ่งของข้อมูลสายนี้
ผมเลือกเอกสารอ้างอิงที่อธิบายและวิเคราะห์ระบบโดยมีชุดเครื่องกลไอน้ำแรงดันสูงของ Siemens Steam Turbine ตระกูล SST เป็นหลักครับ… ออกตัวก่อนว่าไม่ได้เขียนบทความนี้ขึ้นเพื่อประชาสัมพันธ์สินค้าหรือบริการให้ใคร แต่ต้องเอ่ยถึงเครื่องจักรที่มีการใช้งานจริงในระบบทั้งยี่ห้อและรุ่น เพราะผมคิดว่าเป็นการบอกเล่าพูดคุยบนฐานข้อเท็จจริง
ผมมีเอกสารเก่าตั้งแต่ปี 2018 ของ Enlit-Asia หรือชื่อเดิมคือ PowerGen ที่เคลื่อนไหวเรื่องโรงไฟฟ้าทั่วอาเซียนจากฐานในกรุงจาการ์ตา อินโดนิเซีย
ประเด็นเป็นแบบนี้ครับ… กรณีนโยบายโรงไฟฟ้าชุมชน ซึ่งมีเป้าหมายใหญ่ระดับ “ชุมชนยั่งยืน” นั้น การตั้งโรงไฟฟ้าขนาดเล็กกระจายไปตามชุมชน ถือเป็นเรื่องใหม่ที่ต้องสะสางปัญหาอีกมากมายเพื่อให้โรงไฟฟ้าเกิดขึ้นได้จริง… เดินเครื่องได้จริง… และยั่งยืนจริงๆ ไม่ทิ้งร้างเป็นอนุสรณ์สถาน ประจานความบกพร่องทางนโยบายที่คิดได้แต่ทำไม่ได้เหมือนหลายๆ เรื่องที่เกิดขึ้นในบ้านเมืองนี้
เรื่องโรงไฟฟ้าชีวมวลในทางเทคนิค ซึ่งข้อเท็จจริงเรื่องราคาเชื้อเพลิงชีวมวลเรื่องแรกเรื่องเดียวก็มึนแล้ว เพราะแนวโน้มความต้องการที่เพิ่มขึ้น ราคาและต้นทุนก็ต้องเพิ่มขึ้น ซึ่งตัวเชื้อเพลิงชีวมวลเองแม้จะมีราคาถูก แต่ต้นทุนการรวบรวมและขนส่งไม่ได้ถูกตามไปด้วย และโดยลักษณะทางกายภาพของเชื้อเพลิงชีวมวลเองก็ต้องใช้ Supply มหาศาลและต่อเนื่อง… ทำให้การโฟกัสเรื่องประสิทธิภาพของโรงไฟฟ้า กลายเป็นประเด็นแรกๆ ที่ต้องพูดถึงกันก่อนอื่น
ซึ่งโรงไฟฟ้าที่ประสิทธิภาพสูง ช่วยให้สามารถดำเนินการผลิตกระแสไฟฟ้าได้ด้วยต้นทุนต่อหน่วยที่แข่งขันได้ เมื่อเทียบกับการผลิตไฟฟ้าจากแหล่งพลังงานอื่นๆ เพราะถ้าแข่งขันเรื่องต้นทุนไม่ได้ ก็ป่วยการที่จะผลักดันสร้างทำ ซึ่งสุดท้ายก็จะจบที่ทิ้งร้างเพราะ “ไม่คุ้ม” เช่นเดิม… โดยส่วนตัวผมเคยมีโอกาสได้เข้าร่วมสังเกตการณ์ การศึกษาและสาธิตการผลิตพลังงานไฟฟ้าความร้อนจากขยะชุมชน ตั้งแต่เมื่อครั้ง กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน ตั้งขึ้นใหม่ๆ พร้อมกระทรวงพลังงานช่วงปี 2545-2547… ซึ่งประเด็นต้นทุนผลิตกระแสไฟฟ้าที่ใช้ศึกษาพูดคุยดำเนินการในครั้งนั้น ต้องพึ่งพาการอุดหนุนเงินทุนเพิ่มเติมจากหลากหลายที่มา… ซึ่งแปลรวมๆ ได้ว่า โรงไฟฟ้าพึ่งตัวเองไม่รอด
ในทางวิศวกรรมจึงต้องหาทางเพิ่มประสิทธิภาพให้โรงไฟฟ้าสูงสุด จากทุกกลไกทางเทคนิค ซึ่งวิธีหนึ่งที่ทำกันอย่างแพร่หลาย ที่วิศวกรด้านอุณหพลศาสตร์นำใช้ในระบบความร้อนก็คือ… Reheat หรือ การให้ความร้อนซ้ำในระบบ เพื่อรีดเแาประสิทธิภาพสูงสุดออกมาที่กำลังผลิตไฟฟ้า
กรณีชุดกังหันไอน้ำ SST-300 จากผู้เล่นรายใหญ่อย่าง Siemens AG ที่ให้กำลังขับสูงถึง 250 MW และสามารถเพิ่มอุณหภูมิไอดง หรือ ไอร้อนยิ่งยวด หรือ Superheat Steam ได้สูงถึง 565 °C ที่ความดันกว่า 165 Bar ทำให้ได้ประสิทธิภาพสูงสุดจากกำลังขับที่สูงขึ้น จากกลไกการให้ความร้อนซ้ำภายในระบบ โดยไม่ต้องเพิ่มเชื้อเพลิงและกระตุ้นการเผาไหม้เพิ่มเติม
กรณีนี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งของการจัดการเชิงประสิทธิภาพ เพื่อให้โครงการโรงไฟฟ้าชุมชนเดินไปถึงจุดที่เรียกว่า “ยั่งยืนจากการสร้างสมดุลย์ให้ชุมชน” ในหลายๆ มิติได้อย่างแท้จริง ซึ่งความเห็นส่วนตัวผมมองว่า… ความล้มเหลว ความสำเร็จและความสำเร็จยั่งยืน ยังคงท้าทายเราอยู่อีกมากบนเส้นทางโรงไฟฟ้าชุมชน
References…
- Deepak Kamath, Ghiath Bilal, Siemens AG, Highly efficient biomass plants thanks to reheat solutions.
- https://www.enlit-asia.com
- https://assets.new.siemens.com/siemens/assets/api/uuid:79682b366c8732c55d1ca2e8c9992ef08a2df11d/sst-300-interactivepraes.pdf
