ผมเจอบทความเรื่อง How Blockchain Will Change Construction บนเวบไซต์ Harvard Business Review และผู้เขียนคือ Don Tapscott และ Ricardo Viana Vargas ซึ่งผมรู้จัก Don Tapscott มาก่อนหน้านี้จากหนังสือ Wikinomics… บทความพูดถึงพลังของ Blockchain ที่วงการก่อสร้างในสหรัฐเคลื่อนไหวโดยมี Blockchain เป็นแกน เพื่อดึงพลังของเทคโนโลยีแห่งความโปร่งใสในการทำธุรกรรมนี้ ทั้ง Hyperledger, Decentralized และ Double Spending Prevention สร้างความโปร่งใสชนิดที่ใสแล้วใสอีกจน Blockchain กลายเป็นกลไกชำระราคาที่ได้รับการยอมรับไปแล้วทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็น Bitcoin หรือ Cryptocurrency ทั้งหลาย
วงการก่อสร้างเองก็สนใจ Blockchain อย่างมาก… และ Blockchain Developer ก็สนใจอุตสาหกรรมก่อสร้างที่มีมูลค่ามหาศาลและศักยภาพระดับแคะรายจ่ายภาครัฐทุกประเทศได้ไม่ต่างกัน
บริษัท Aon จำกัดมหาชน บริษัทที่ปรึกษาด้านความเสี่ยงให้กับอุตสาหกรรมการก่อสร้างทั่วโลกระบุว่า… 95% ของข้อมูลการก่อสร้างอาคารมักจะสูญหายไปเมื่อส่งมอบให้กับเจ้าของรายแรก… ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญอย่างหนึ่งของการซื้อลงทุนอสังหาริมทรัพย์ของนักลงทุนรายใหญ่หรือกองทุน ที่เสียเวลาและค่าใช้จ่ายมากมายเพื่อประเมินมูลค่าสิ่งก่อสร้าง… และ Blockchain ก็สามารถแก้ปัญหานี้ได้ง่ายๆ ด้วยการตรวจสอบกลับบน Blockchain ก็จะทราบรายละเอียดได้ไม่ยาก
Bassem Hamdy ผู้คว่ำหวอดอยู่ในวงการก่อสร้างในแคลิฟอร์เนียมากว่ายี่สิบปี ปัจจุบันเป็นทั้ง CEO and Co-Founder ของสตาร์ทอัพด้านข้อมูลการก่อสร้างชื่อ BRIQ ซึ่งทำรายการข้อมูลอสังหาริมทรัพย์รายยูนิตเก็บไว้บน Blockchain… พวกเขาอ้างว่า ข้อมูลจำเพาะที่เก็บบันทึกลง Briq Blockchain ละเอียดถึงขั้นข้อมูลสีที่ทา โครงฝ้าและเพดาน อุปกรณ์ที่ใช้กับประตูหน้าต่างจำพวกลูกบิด กลอน บานพับ ล้อสไลด์ และอะไรอีกมากมายที่เจ้าของปัจจุบันสามารถส่งต่อให้เจ้าของใหม่ เหมือนซื้อรถมือสองที่มีประวัติเข้าศูนย์ถูกต้องเชื่อมั่นได้อะไรแบบนั้น… ที่สำคัญคือเจ้าของปัจจุบันยังสามารถเพิ่มเติมข้อมูลการซ่อมเปลี่ยนอุปกรณ์ในบ้านได้เองอีกด้วย… เหมือนท่านที่ขายรถมือสองพร้อมบิลค่าซ่อมค่าอะหลั่ยปึกหนึ่งอีกนั่นแหละ ซึ่งคนเล่นรถมือสองชอบมาก แม้ว่าบิลบางรายการจะแปลกๆ และไม่น่าเชื่อถือก็ตาม… แต่ Blockchain เชื่อได้มากกว่านั้น
ปัญหาใหญ่อีกเรื่องหนึ่งในวงการก่อสร้างก็คือเรื่องสัญญาจ้าง และสัญญาเหมาช่วง ที่คนในวงการก่อสร้างทราบดีว่า หลายครั้งการประมูลงานใหญ่ๆ จะมีการตรวจสอบประวัติผลงานย้อนหลังก่อนเสมอ และนั่นทำให้ผู้รับเหมาช่วง เสียโอกาสที่จะสร้าง Portfolio เพื่อยื่นประมูลงานเอง ทั้งๆ ที่หลายครั้ง บริษัทยักษ์ใหญ่โปร์ไฟล์ดี ทำเพียงประมูลงานกินหัวคิว โดยมีผู้รับเหมาช่วงทำงานแทนทุกอย่างก็มี… การประยุกต์ใช้ Blockchain ที่ใส่รายละเอียดช่างติดตั้งและเครื่องมือหรือเครื่องกลที่ใช้ลง Blockchain ผ่านสัญญาจ้างและกลไกการชำระราคาค่าจ้างอัตโนมัติด้วย SmartContract ก็จะทำให้วงการก่อสร้างสามารถแก้ปัญหา “ผู้มีอิทธิพลในวงการ” ลงได้อีกทางหนึ่ง หากผู้รับเหมาช่วง สามารถอ้างผลงานเป็น Portfolio และเข้าสู่ระบบนิเวศน์ที่การแข่งขันเป็นธรรมมากขึ้นได้
ความท้าทายที่สำคัญอีกประการหนึ่งในวงการก่อสร้างคือสัญญารับประกัน ที่โดยทั่วไปจะใช้ หนังสือค้ำประกันจากธนาคาร หรือ BANK GUARANTEES ที่เกือบทุกกรณีผู้รับเหมาจะต้องวางหลักทรัพย์กับธนาคารอีกชั้นหนึ่งเสมอ และนั่นเป็นภาระต้นทุนที่หลายครั้งส่งผลต่อสภาพคล่องในธุรกิจก่อสร้าง และสุดท้ายก็สะท้อนกลับไปที่ต้นทุนการก่อสร้างที่ถูกแฝงใส่ไว้ในมูลค่างาน… ซึ่ง Blockchain ที่เกี่ยวกับมาตรฐานสินค้าวัสดุก่อสร้างและชิ้นส่วน รวมทั้งเทคโนโลยการก่อสร้างที่ใช้สร้างงาน สามารถช่วยลดภาระต้นทุนการตั้งสำรองเพื่อทำ BANK GUARANTEES ลงได้ หรือแม้แต่กระจายความเสี่ยงกลับไปที่ผู้ผลิตสินค้าวัสดุก่อสร้างและชิ้นส่วนได้ด้วย
และที่ถือว่าเป็นความท้าทายขั้นสุดของ Blockchain ในวงการก่อสร้างก็คือ การชำระราคาค่าจ้างเหมาและค่าวัสดุก่อสร้าง ที่ผู้รับเหมาข้ามชาติ เผชิญกับผลกระทบด้านอัตราแลกเปลี่ยนและค่าธรรมเนียมซับซ้อนมาตลอด ไม่นับรวมปัญหาหัวคิวที่ “ตัวแทนนายจ้าง” หักเปอร์เซนต์ก่อนจ่าย ที่เรื้อรังและรุงรังมาตลอดในวงการก่อสร้าง… นั่นหมายความว่า หากเกิด Cryptocurrency เพื่อวงการก่อสร้างและผู้รับเหมาโดยตรงขึ้นเป็นแกนของระบบนิเวศน์นี้เมื่อไหร่… ผมเชื่อว่าวงการก่อสร้างคงสามารถยกระดับไปเป็น Blockchain Based Operation กันถ้วนหน้า
ส่วนด่านอำนาจรัฐและกฏหมายคุ้มครองเงินตราและเศรษฐกิจของแต่ละชาติและนานาชาติก็อีกเรื่อง… แต่ผมเชื่อว่ายังไงก็ผ่านแน่ แต่เมื่อไหร่อีกเรื่องหนึ่ง
ประเทศไทยเอง… บริษัท Digital Ventures ในเครือธนาคารไทยพาณิชย์ ได้ร่วมมือกับบริษัทปูนซีเมนต์ไทยจำกัด หรือ SCG พัฒนาระบบจัดซื้อจัดจ้างที่ใช้เทคโนโลยี B2P หรือ Blockchain Solution for Procure-to-Pay… ครอบคลุมเครือข่าย Supply Chain ตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำในกลุ่มธุรกิจของ SCG และพันธมิตร… ซึ่งผมมองว่า บ้านเราก็ก้าวหน้าไปเงียบๆ ที่คนนอกวงการอาจจะยังไม่รู้สึก และถือเป็นสัญญาณที่เข้าท่ามากๆ ของวงการก่อสร้าง ที่ระบบเครดิตสินค้าวัสดุก่อสร้างชำระราคาอ้างอิง Blockchain ไปแล้ว
เชียร์ทุกความพยายามครับ!
อ้างอิง!
https://www.scbeic.com/th/detail/product/6639
https://hbr.org/2019/07/how-blockchain-will-change-construction
https://www.aon.com/home/index.html
