ถึงวันนี้ ประเด็นสังคมผู้สูงอายุน่าจะเป็นเรื่องที่คนส่วนใหญ่รับรู้และเข้าใจแทบทุกมิติแล้วว่า… ประเทศไทยจะมีผู้สูงอายุสะสมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ และมีช่องว่างของโอกาสมากมายรอการเติมเต็ม… ฝั่งอสังหาริมทรัพย์เอง ก็มีทั้งโจทย์และการบ้านหลายอย่างที่รอคำตอบเด็ดๆ จากโจทย์เดิมๆ และความท้าทายใหม่ๆ ที่เพิ่มขึ้นทุกวัน
การเป็นผู้สูงอายุ… คือความเปลี่ยนแปลงอย่างหนึ่งที่เลี่ยงและหลีกไม่ได้สำหรับทุกคน… และโดยธรรมชาติของการเปลี่ยนแปลง ย่อมนำมาซึ่งโอกาสหลายๆ อย่าง ที่ต้องการใครสักคนเข้าไปดูแลการเปลี่ยนผ่านนั้น
ข้อมูลจากงานวิจัยทั่วโลกระบุว่า… ที่อยู่อาศัยเป็นแผนสำคัญแผนหนึ่งของผู้คนทั่วโลก เมื่อต้องเกษียณและกลายเป็นผู้สูงวัย
คำถามคือ… ตรงนี้ให้โอกาสของวงการอสังหาริมทรัพย์หรือไม่?
รายงานจาก EIC ธนาคารไทยพาณิชย์เรื่อง ผ่ากลยุทธ์ธุรกิจพิชิตวัยเกษียณได้รายงานว่า… ประเด็นที่ภาคธุรกิจต้องจับตามองคือ ผลกระทบที่มาจากการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของผู้บริโภค เมื่อเข้าสู่วัยเกษียณและเตรียมพร้อมเพื่อเป็นคนชรา… คนวัยนี้จะปรับเปลี่ยนหลายอย่าง โดยเฉพาะ 3 ด้านหลักๆ ประกอบด้วย
1. พฤติกรรมการใช้จ่ายของเปลี่ยนแปลงไป
2. พฤติกรรมการดำเนินชีวิตหรือไลฟ์สไตล์เปลี่ยนแปลงไป
3. พฤติกรรมการออมและการลงทุนเปลี่ยนแปลงไป
ประเด็นที่ปรับเปลี่ยนอย่างน่าสนใจประกอบด้วย… ผู้สูงอายุจะมีการใช้จ่ายลดลง แต่จะเน้นให้ความสำคัญกับที่อยู่อาศัยมากขึ้น… จากการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่า การใช้จ่ายทั่วไปของผู้สูงอายุจะลดลงราว 30%… แต่ในกลุ่มที่มีรายได้สูง ยังมีแนวโน้มที่จะรักษาระดับคุณภาพชีวิตในการใช้จ่ายใกล้เคียงระดับเดิม
ตัวเลขจากงานวิจัยพบว่า… ครัวเรือนที่มีผู้สูงอายุมีการใช้จ่ายลดลงอย่างมีนัยสำคัญ โดยลดลงถึงราว 30% เฉลี่ยมาอยู่ที่ราว 3,617 บาทต่อคนต่อเดือน… แต่ผู้สูงอายุจากครอบครัวที่มีรายได้ต่อครัวเรือนสูงกว่า 100,000 บาทต่อเดือน… ยังมีการใช้จ่ายใกล้เคียงระดับเดิม โดยจ่ายลดลงเพียง 14% จากค่าใช้จ่ายในการเดินทางที่ลดลงเป็นหลัก ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่ากลุ่มผู้สูงอายุที่มีรายได้สูงยังคงเป็นกลุ่มที่ภาคธุรกิจต้องให้ความสนใจ เนื่องจากเป็นกลุ่มที่มีกำลังซื้อสูงและยังมีแนวโน้มจับจ่ายใช้สอยสูงเพื่อคงระดับคุณภาพชีวิตให้ใกล้เคียงกับในช่วงก่อนวัยเกษียณ
เมื่อโฟกัสเข้ามาดูรายจ่ายตามหมวดหมู่ก็พบว่า… ผู้สูงอายุใช้จ่ายด้านการรักษาพยาบาลเพิ่มขึ้น… และผู้สูงอายุยังมีแนวโน้มให้ความสำคัญกับที่อยู่อาศัย
ข้อมูลภาพรวมโครงสร้างการใช้จ่ายของครัวเรือนที่มีผู้สูงอายุจากสำนักงานสถิติแห่งชาติ พบว่า… แม้ผู้สูงอายุจะบริโภคอาหารลดลง 19% แต่สัดส่วนการใช้จ่ายหลักยังมาจากอาหารถึงราวครึ่งหนึ่งของการใช้จ่ายทั้งหมด
ขณะเดียวกัน ก็มีการใช้จ่ายด้านการรักษาพยาบาลมากขึ้นราว 30% เช่นกัน… ส่วนการวิเคราะห์ถึงการใช้จ่ายของครัวเรือนที่มีรายได้สูงพบว่า ผู้สูงอายุที่มีรายได้สูง จะมีการใช้จ่ายสินค้าเกี่ยวกับการปรับปรุงซ่อมแซมและตกแต่งที่อยู่อาศัยมากขึ้น โดยเพิ่มการใช้จ่ายขึ้น 9% เทียบกับครัวเรือนโดยรวม…
สอดคล้องกับผลสำรวจความคิดเห็นเกี่ยวกับการบริโภคหลังเกษียณของอีไอซี ซึ่งผู้บริโภคถึงราว 80% เห็นด้วยกับการปรับปรุงที่อยู่อาศัยเพื่ออำนวยความสะดวกในยามเกษียณ ส่วนหนึ่งเนื่องจากผู้สูงอายุในปัจจุบันส่วนใหญ่ ยังคงต้องการอาศัยอยู่ในบ้านเดิมภายหลังจากเกษียณ ซึ่งสอดคล้องกับผลสำรวจที่พบว่า… ราว 90% ของผู้สูงอายุยังคงอาศัยอยู่ในบ้านหลังเดิมหลังจากเกษียณอายุ
การใช้จ่ายอีกหมวดที่น่าสนใจสำหรับกลุ่มผู้สูงอายุคือ การใช้จ่ายเพื่ออำนวยความสะดวกสบาย อย่างเช่นการจ้างคนดูแลบ้านที่มีสัดส่วนเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ… จากข้อมูลการใช้จ่ายของครัวเรือนพบว่า ครัวเรือนที่มีผู้สูงอายุมีค่าใช้จ่ายในส่วนของการจ้างคนดูแลบ้านเพิ่มขึ้นมาถึงราว 60% เทียบกับครัวเรือนโดยรวม สะท้อนถึงพฤติกรรมของผู้บริโภคที่ต้องการความสะดวกสบายและสอดรับกับแนวโน้มการอยู่อาศัยคนเดียวมากขึ้น…
ข้อมูลแนวโน้มพฤติกรรมการใช้จ่ายที่หันมาให้ความสำคัญกับที่อยู่อาศัยมากขึ้นของกลุ่มผู้สูงอายุดังกล่าว จึงน่าจะเป็นโอกาสสำหรับธุรกิจที่เกี่ยวเนื่องอาทิ ธุรกิจค้าปลีกสินค้าเกี่ยวกับบ้าน ธุรกิจรับซ่อมแซม ตกแต่งปรับปรุงที่อยู่อาศัย รวมถึงธุรกิจให้บริการดูแลที่อยู่อาศัยที่จะต้องเตรียมนำเสนอและออกแบบผลิตภัณฑ์รวมถึงบริการให้สอดคล้องกับความต้องการที่เพิ่มขึ้นในอนาคต
ข้อมูลส่วนใหญ่ผมตัดมาจากบทวิเคราะห์ของ EIC ธนาคารไทยพาณิชย์ที่อ้างถึง… ซึ่งเป็นบทวิเคราะห์ที่ใช้ข้อมูลจากสำนักงานสถิติแห่งชาติเป็นแกน…
ที่จริงก็ไม่ได้มีอะไรแปลกใหม่จากข้อมูลหรือบทวิเคราะห์หรอกครับ… แต่ตัดข้อมูลส่วนนี้มาย้ำว่า… ผู้สูงอายุไม่ได้มีแนวโน้มจะย้ายบ้านหรือหาที่อยู่อาศัยใหม่ถ้ายังต่อเติมซ่อมแซมบ้านหลังเดิมได้อยู่… ซึ่ง 4-5 ปีที่ผ่านมานี้ย่อมยืนยันยอดขายโครงการพัฒนาอสังหาริมทรัพย์เพื่อผู้สูงอายุหลายโครงการ ต้องบิดโมเดลธุรกิจไปจากเดิมกันแทบทั้งหมด… ในขณะที่แนวคิดการพัฒนาอสังหาริมทรัพย์แบบ InterGeneration ที่จะกลับมาเป็นที่อยู่อาศัยแบบครอบครัวใหญ่ที่มี 3 ช่วงวัยอย่างน้อยอยู่ร่วมกัน… กลับได้รับความสนใจมากขึ้น… ส่วนคนโสดและกลุ่มไร้ทายาท ก็เริ่มหันหาเทคโนโลยีหรือจับคู่กับเพื่อนหรือญาติ เพื่อดูแลกันแบบมีระยะห่างเรื่องส่วนตัวเหมือนเดิมมากขึ้น…
ที่จริงผมกำลังสนใจทำ Focus Group กลุ่มตัวอย่างนี้กับคำถามประเด็นทำนองนี้อยู่เช่นกัน… ยังมี Insight หลายประเด็นคาใจที่ผมยังหาคำตอบไม่ได้… ที่ไหนกำลังสนใจเหมือนกันชวนผมด้วยครับ…
อ้างอิง
