สถาบัน Neiker-Tecnalia Basque Institute for Agricultural เป็นศูนย์วิจัยทางการเกษตรอิงวิถีเกษตรของชาวแบสค์ หรือ Basque เขตเมืองวิโตเรียทางตอนเหนือของเสปน… ซึ่งชาว Basque เป็นคนพื้นเมืองทางตอนเหนือของสเปนและตอนใต้ของฝรั่งเศส
ประเด็นวันนี้ไม่ได้สนใจชาวแบสค์หรอกครับ แต่จะพาไปรู้จักกับ เทคนิคการปลูกมันฝรั่งไร้ดินแบบ Aeroponics ที่ถือว่า… ศูนย์วิจัย Neiker-Tecnalia เป็นที่แรกที่ประสบความสำเร็จกับแปลงปลูกมันฝรั่งในร่มและปลูกแบบไร้ดิน จนได้ผลผลิตคุณภาพสูงอย่างมาก
Ana Carrasco ผู้อำนวยการโครงการ Newco ซึ่งเป็นโครงการทดลองปลูกมันฝรั่งไร้ดินเล่าว่า เป้าหมายของโครงการ Newco และ Neiker-Tecnalia คือการนำระบบ Aeroponic มาใช้ในการผลิตมันฝรั่งขนาดใหญ่รุ่นแรก วิธีการผลิตนี้ Newco เป็นผู้บุกเบิกในสเปนโดยใช้ระบบ Aeroponics และ Hydroponics กันอย่างกว้างขวางเหมือนที่อื่นๆ ทั่วโลก… ซึ่งผลผลิตมันฝรั่งแบบนี้สร้างความยั่งยืนและให้ผลผลิตสูงกว่า รวมทั้งการเก็บเกี่ยวผลผลิตที่ได้ขนาดตามความต้องการ โดยการเลือกเก็บเกี่ยวเฉพาะหัวมันที่ได้ขนาดและปล่อยให้หัวมันที่ยังมีขนาดเล็ก เติบโตต่อไปได้ เพราะไม่ได้ทำลายโครงสร้างรากและลำต้น
การปลูกแบบนี้ให้ผลผลิตสูงถึง 20 หัวต่อต้น แทนที่จะเก็บเกี่ยวได้เพียง 3-4 หัวต่อต้นเหมือนการปลูกลงดินในแปลงปลูก
การปลูกมันฝรั่งและพืชลงหัวแบบรากลอยด้วยเทคนิค Aeroponics แบบนี้… หัวใจสำคัญคือการรักษารากไม่ให้ถูกแสงและต้องมืดเพื่อให้พืชหัวหรือต้นมันฝรั่ง พัฒนาสารอาหารไปเก็บไว้ที่ราก โดยมีระบบหมอกน้ำเพื่อสเปรย์ละอองน้ำที่อุดมด้วยธาตุอาหารให้เป็นระยะ… ซึ่งทั้งหมด Ana Carrasco ยืนยันว่า มีการใช้น้ำและปุ๋ยน้อยกว่าการปลูกในแปลงปลูกมาก แถมยังให้ผลผลิตสูงกว่าจนต้นทุนการปลูกมันผรั่งถูกอย่างมากด้วย
แนวคิดและเทคนิคการปลูกพืชไร้ดินแบบ Aeroponics กำลังได้รับการขยายผลเพื่อความมั่นคงทางอาหารในทวีปแอฟริกาหลายประเทศ ผ่านโครงการ USAID Farmer โดยเฉพาะในประเทศ Kenya ที่เป็นความหวังของการปลูกพืชอาหารในพื้นที่แห้งแล้งและทุรกันดาร… โดยนักวิชาการด้านอาหารของ USAID ได้รายงานว่า โรงเรือนในเมือง Molo ทางตอนเหนือห่างจากกรุง Nairobi เมืองหลวงของ Kenya ราวสองร้อยกว่ากิโลเมตร มีการทดลองปลูกมันฝรั่งแบบ Aeroponics และยังมีการทดลองไวรัสโรคพืช 4 สายพันธ์ เพื่อศึกษาโรคพืช ที่การเกษตรแบบปลูกไร้ดินทั้ง Aeroponics และ Hydroponics ยังป้องกันไม่ได้… โรคระบาดในพืชก็ยังสร้างความเสียหายให้ผลผลิตได้อยู่เช่นเดิม และดูเหมือนสงครามระหว่างมนุษย์กับไวรัส คงมีแนวรบอีกมากมายให้ทุ่มเท
ปัจจุบันแปลงปลูกโครงการ Newco หันมาพัฒนาหัวพันธ์มันฝรั่งที่ดำเนินงานมาตั้งแต่ปี 2010 แล้ว
ผมค้นข้อมูลการปลูกพืชไร้ดิน กับพืชผักนอกเหนือจาก “ผักใบอ่อน” สำหรับเมนูสลัดมาเผยแพร่จากข้อความที่ Properea แฟนหลายท่าน ส่งคำถามเข้ามาพูดคุยถามหาเทคโนโลยีการปลูกผักแบบอื่นๆ และพัฒนาการของแวดวงผักในร่มและพืชไร้ดิน ซึ่งหลายท่านอยากรู้ว่า มีใครทำอะไรที่ไหนก้าวหน้าแค่ไหนแล้วในอุตสาหกรรมผลิตพืชผัก… ซึ่งแนวโน้มที่อุตสาหกรรมการเกษตรแนวนี้ จะกลายเป็นกิจการของทุนใหญ่เครือข่ายยักษ์ มากกว่าจะเป็นอาชีพปลูกผักเลี้ยงตัวของเกษตรกรตัวเล็กๆ เหมือนในอดีต
แต่ไม่ว่าจะอย่างไร… พืชผักก็มีแง่มุมให้ผู้คนที่หวังพึ่ง ได้ที่พึ่งทั้งปลูกกินและปลูกขายได้เสมอ เพียงแต่วันนี้การปลูกผักแบบ “เอาแรงเข้าสู้ความรู้ไม่ต้อง” คงใช้ไม่ได้อีกแล้ว…
อ้างอิง
